ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾದ ಜೋಡಣೆಯನ್ನು ವರ್ಣಮಾಲೆ ಅಥವಾ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 49 ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ.
ಅವುಗಳು ಯಾವುದೆಂದರೆ:
ಅ ಆ ಇ ಈ ಉ ಊ ಋ ಎ ಏ ಐ ಒ ಓ ಔ ಅಂ ಅ:
ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ
ಚ ಛ ಜ ಝ ಞ
ಟ ಠ ಡ ಢ ಣ
ತ ಥ ದ ಧ ನ
ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ
ಯ ರ ಲ ವ ಶ ಷ ಸ ಹ ಳ
ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಧಗಳು
ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯನ್ನು ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
1. ಸ್ವರಗಳು
2. ವ್ಯಂಜನಗಳು
3. ಯೋಗವಾಹಗಳು
1.ಸ್ವರಗಳು
ಸ್ವರಗಳೆಂದರೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಅಕ್ಷರಗಳು.ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 13 ಸ್ವರಾಕ್ಷರ ಗಳಿವೆ.
ಅ ಆ ಇ ಈ ಉ ಊ ಋ ಎ ಏ ಐ ಒ ಓ ಔ
ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ 3 ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
1. ಹ್ರಸ್ವಸ್ವರ 2. ದೀರ್ಘಸ್ವರ 3 ಪ್ಲುತಸ್ವರ
1 .ಹ್ರಸ್ವಸ್ವರಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 6 ಅಕ್ಷರಗಳು ಅ ಇ ಉ ಋ ಎ ಒ
ಇವುಗಳು ಒಂದು ಮಾತ್ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಅಕ್ಷರಗಳು.
2. ದೀರ್ಘ ಸ್ವರಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 7 ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ.ಆ ಈ ಊ ಏ ಐ ಓ ಔ
ಇವುಗಳು ಎರಡು ಮಾತ್ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಅಕ್ಷರಗಳು.
3. ಎರಡು ಮಾತ್ರ ಕಾಲಾವಧಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಪ್ಲುತ ಸ್ವರ ಎನ್ನುವರು.
ಉದಾ:ಆಮ್ಮಾss,ದೇವರೇss
2 ವ್ಯಂಜನಗಳು
ಸ್ವರಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಉಚ್ಚಾರ ಮಾಡಲಾಗುವ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ವ್ಯಂಜನಗಳು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 34 ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಗಳಿವೆ.
ವ್ಯಂಜನಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ
1 ವರ್ಗಿಯ ವ್ಯಂಜನಗಳು
2 ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನಗಳು
1.ವರ್ಗಿಯ ವ್ಯಂಜನಗಳು
ಕ ದಿಂದ ಮ ವರೆಗಿನ 25 ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ವರ್ಗಿಯ ವ್ಯಂಜನ ಎನ್ನುವರು. ಅವುಗಳೆಂದರೆ,
ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ
ಚ ಛ ಜ ಝ ಞ
ಟ ಠ ಡ ಢ ಣ
ತ ಥ ದ ಧ ನ
ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ
ವರ್ಗಿಯ ವ್ಯಂಜನಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿಧ
1. ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣ
ಕಡಿಮೆ ಉಸಿರಿನಿಂದ ಉಚ್ಚರಿಸುವ ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣ ಎನ್ನುವರು. ಒಟ್ಟು 10 ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ
ಕ ಚ ಟ ತ ಪ
ಗ ಜ ಡ ದ ಬ
2 ಮಹಾಪ್ರಾಣ
ಹೆಚ್ಚು ಉಸಿರಿನಿಂದ ಉಚ್ಚರಿಸುವ ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಮಹಾಪ್ರಾಣ ಎನ್ನುವರು.ಒಟ್ಟು 10 ಮಹಾಪ್ರಾಣಾಕ್ಷರಗಳಿವೆ.
ಅವುಗಳೆಂದರೆ
ಖ ಛ ಠ ಥ ಫ
ಘ ಝ ಢ ಧ ಭ
3 ಅನುನಾಸಿಕ
ಮೂಗಿನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಉಚ್ಚರಿಸುವ ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಅನುನಾಸಿಕ ಎನ್ನುವರು. ಒಟ್ಟು 5 ಅನುನಾಸಿಕಾಕ್ಷರಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ
ಙ ಞ ಣ ನ ಮ
ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನಗಳು
ಯ ದಿಂದ ಳ ವರೆಗೆ 9 ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನ ಎನ್ನುವರು. ಅವುಗಳೆಂದರೆ,
ಯ ರ ಲ ವ ಶ ಷ ಸ ಹ ಳ
ಯೋಗವಾಹಗಳು
ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಅಕ್ಷರ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಉಚ್ಚರಿಸಲ್ಪಡುವುದನ್ನು ಯೋಗವಾಹಗಳು ಎನ್ನುವರು. ಇವುಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಉಚ್ಚಾರವಿಲ್ಲ. 'ಯೋಗ'ವೆಂದರೆ ಸಂಬಂಧವೆಂದು 'ವಾಹ' ಎಂದರೆ ಹೊಂದಿದ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಯೋಗವಾಹ ಎಂದರೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ ಎಂದು ಅರ್ಥ.
ಯೋಗವಾಹ ವನ್ನು 2 ವಿಭಾಗ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ
1. ಅನುಸ್ವಾರ ಅಂ
2 .ವಿಸರ್ಗ ಅ:
ಗುಣಿತಾಕ್ಷರಗಳು
ವ್ಯಂಜನಗಳಿಗೆ ಸ್ವರಗಳು ಸೇರಿದಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಗುಣಿತಾಕ್ಷರ ಎನ್ನುವರು.
ಉದಾ: ಕ್+ಅ=ಕ
ಕ್+ಆ=ಕಾ
ಕ್+ಇ=ಕಿ
ಕ್+ಈ=ಕೀ
ಕ್+ಉ=ಕು
ಕ್+ಊ=ಕೂ
ಕ್+ಋ=ಕೃ
ಕ್+ಎ=ಕೆ
ಕ್+ಏ=ಕೇ
ಕ್+ಐ=ಕೈ
ಕ್+ಒ=ಕೊ
ಕ್+ಓ=ಕೋ
ಕ್+ಔ=ಕೌ
ಕ್+ ಅಂ=ಕಂ
ಕ್ +ಅ:=ಕ:
ಸಂಯುಕ್ತಾಕ್ಷರಗಳು
ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಂಜನಗಳು ಕಾಲ ವಿಳಂಬವಿಲ್ಲದೆ ಸೇರಿದಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಗಳು ಎನ್ನುವರು.
ಉದಾ: ಕನ್ನಡ ನ್+ನ್+ಅ=ನ್ನ
ಅಣ್ಣ ಣ್+ಣ್+ಅ=ಣ್ಣ
ಸಂಯುಕ್ತಾಕ್ಷರ ಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ
1 .ಸಜಾತಿಯ ಸಂಯುಕ್ತಕರಗಳು
ಒಂದು ವ್ಯಂಜನಾಕರಕ್ಕೆ ಅದೇ ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರ ಸೇರಿ ಆಗುವ ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಸಜಾತಿ ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರ ಎನ್ನುವರು.
ಉದಾ:ಅಕ್ಕ=ಕ್+ಕ್+ಅ=ಕ್ಕ
ಅಮ್ಮ=ಮ್+ಮ್+ಅ=ಮ್ಮ
2 .ವಿಜಾತಿಯ ಸಂಯುಕ್ತಕ್ಷರಗಳು
ಒಂದು ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಬೇರೊಂದು ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಗಳು ಸೇರಿ ಆಗುವ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ವಿಜಾತಿಯ ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರ ಎನ್ನುವರು.
ಉದಾ: ಅಕ್ಷರ=ಕ್+ಷ್+ಅ=ಕ್ಷ
ಭಕ್ತಿ=ಕ್+ತ್+ಇ=ಕ್ತಿ